Αισθάνεσαι ότι κάποιες μέρες είσαι συνεχώς σε εγρήγορση και άγχος; Συνεχώς πηγαίνουν όλα στραβά και έχεις πολλά νεύρα; Το βράδυ προσπαθείς να κοιμηθείς και το μυαλό σου γυρίζει με 1000 στροφές;
Εάν υποφέρεις από κάποια από τα παρακάτω συμπτώματα ίσως έχεις χρόνιο stress (αν έχουν αποκλειστεί οι ιατρικοί λόγοι των συμπτωμάτων).
Σωματικά συμπτώματα:
Αϋπνία
Χαμηλή ενέργεια
Μυϊκή ένταση ή σφίξιμο της γνάθου
Γαστρεντερικά προβλήματα
Αλλαγές στη libido
Αδύναμο ανοσοποιητικό σύστημα
Συναισθηματικά και ψυχικά συμπτώματα:
Άγχος ή ευερεθιστότητα
Ήπια κατάθλιψη/θλίψη
Κρίσεις πανικού
Κατάχρηση ουσιών
Συναισθηματική υπερφαγία
Τι είναι στρες
Το στρες είναι μία φυσιολογική αντίδραση του οργανισμού, η οποία χρησιμεύει ώστε να μπορούμε να αντιμετωπίσουμε κάποιον πιθανό κίνδυνο. Το ανθρώπινο είδος υπάρχει σαν είδος εδώ και 200,000 χρόνια και όταν πρωτοεμφανίστηκε ο άνθρωπος υπήρχαν πολύ διαφορετικές συνθήκες ζωής: άλλοι μεγαλύτεροι θηρευτές τροφής, απουσία προστασίας (π.χ. σπίτια), δυσκολία στη μετακίνηση, και το ανθρώπινο είδος έπρεπε να επιβιώσει. Σήμερα έχουμε το ίδιο σώμα με τον πρώτο εκείνο άνθρωπο.
Η αντίδραση του stress είναι μία φυσιολογική αντίδραση του οργανισμού ώστε να μπορεί να αντιδρά άμεσα και να αποφεύγει τον κίνδυνο. Η αντίδραση του stress στον οργανισμό προκαλεί έναν αριθμό από αλλαγές, που λέγονται συνολικά Fight, Flight οr Freeze reaction, που μας επιτρέπει αν χρειαστεί να παλέψουμε, αν χρειαστεί να διαφύγουμε τον κίνδυνο ή απλά να παγώσουμε και να μείνουμε στη θέση μας. Κατά την αντίδραση στο στρες κινητοποιείται αίμα στα άκρα μας έτσι ώστε να μπορούμε να τρέξουμε και να φύγουμε, ενώ περιορίζεται η κυκλοφορία στα σπλάχνα μας, η πέψη, η εγκεφαλική λειτουργία και αρκετές άλλες λειτουργίες στο σώμα. Οι ορμόνες που προκαλούν αυτές τις αλλαγές, είναι κυρίως η κορτιζόλη και η αδρεναλίνη, οι οποίες σε μικρές δόσεις είναι φυσιολογικό να κυκλοφορούν στο αίμα και το stress ή το άγχος σε μικρές δόσεις (αυτό που λέμε παραγωγικό άγχος) είναι απαραίτητο και χρήσιμο.
Η αντίδραση του stress όμως δεν εμφανίζεται μόνο όταν υπάρχει αντικειμενικός κίνδυνος, εμφανίζεται και όταν αισθανόμαστε έναν πιθανό κίνδυνο. Για παράδειγμα μπορεί να ενεργοποιηθεί αν κάποιος μας μιλήσει άσχημα, αν στη δουλειά ο εργοδότης μας δεν είναι ευχαριστημένος, αν μας καλέσουν ξαφνικά από το σχολείο του παιδιού ή αν έχουμε μια κακή καθημερινότητα (ερεθίσματα). Ο εγκέφαλός μας δε γνωρίζει ότι εκείνη τη στιγμή δεν αντιμετωπίζουμε κάποιο σοβαρό κίνδυνο για τη ζωή μας και κινητοποιεί κανονικά τη διαδικασία του stress σαν να απειλούνταν η ζωή μας.
Τι είναι το χρόνιο στρες & άγχος
Χρόνιο στρες και άγχος, είναι η χρόνια, παρατεταμένη αντίδραση στρες στον οργανισμό. Η διαφορά έγκειται στο πόσο πολύ και το πόσο συχνά εμείς ενεργοποιούμε την αντίδραση του stress στον οργανισμό μας. (υπερβολική αντίδραση) Αν αντιδρούσαμε όπως χρειάζεται στις καταστάσεις, θα είχαμε σπάνια την αντίδραση του stress μέσα στην ημέρα μας. Όταν ζούμε καθημερινά πολλαπλές καταστάσεις στις οποίες αντιδρούμε ενεργοποιώντας μηχανισμό του stress, τότε το σώμα μας και τα όργανά μας βρίσκονται σε κατάσταση χρόνιου stress και το χρόνιο και επανεμφανιζόμενο stress είναι όμως καταστροφικό για τον οργανισμό.
Το πως αντιδρά ο καθένας μας σε αυτά που του συμβαίνουν, ελέγχεται από νευρώνες, μονοπάτια εγκεφαλικα τα οποία τα έχουν συνδεθεί ώστε να λειτουργούν αυτόματα: όταν γίνεται το Χ ή το Ψ (ερέθισμα), εγώ θα αγχώνομαι και θα ενεργοποιώ το μηχανισμό του στρες μου (συμπεριφορά). Αυτές οι συνάψεις/ συνδέσεις συνήθως δημιουργούνται σε πολύ μικρή ηλικία, μιμούμενοι το περιβάλλον μας, από συμβάντα που συνέβησαν τότε, από τι ακούσαμε από μεγαλύτερους μας και από τραύματα κατά τη διάρκεια της ζωής μας. Κάτι δηλαδή που βιώσαμε στα 3 μας, μπορεί να έχει δημιουργήσει έναν αυτόματο μηχανισμό αντιμετώπισης κάποιας σημερινής κρίσης/συμβάντος. Αργότερα, κατά τη διάρκεια της ζωής μας, αυτοί οι αυτόματοι μηχανισμοί επιβαρύνονται και πληθαίνουν, καθώς προστίθενται τα δυσοίωνα γεγονότα που βιώνουμε. Και τώρα πλέον, αυτές οι αντιδράσεις γίνονται αυτόματα και συνήθως παρά τη θέλησή μας (υποσυνείδητα) και σε καθημερινή βάση.
Δεν επιθυμούμε να μην κοιμόμαστε, δεν επιθυμούμε να κάνουμε κακό στον οργανισμό μας, δεν επιθυμούμε να ζούμε σε ένα διαρκή φόβο και πανικό, όμως δε μπορούμε να το ελέγξουμε. Συχνά, δεν έχουμε την επιλογή, συχνά δεν έχουμε αυτή την πολυτέλεια γιατί οι διαδικασίες ενεργοποιούνται αυτόματα.
Επειδή δε μπορούμε να αλλάξουμε τις καταστάσεις που συμβαίνουν γύρω μας, αυτό που χρειάζεται να αλλάξει είναι ο δικός μας αυτόματος τρόπος που αντιδρούμε στις καταστάσεις, να πάψει δηλαδή η κατάσταση να ξεκινάει την αυτόματη αντίδραση του stress. Αν αντιληφθούμε ότι δεν μπορούμε να ελέγξουμε τον περίγυρό μας (ερεθίσματα), αλλά μπορούμε να ελέγξουμε την αντίδρασή μας σε αυτά που συμβαίνουν γύρω μας (συμπεριφορά), αντιλαμβανόμαστε ότι έχουμε τη δύναμη να το αλλάξουμε. Και η λύση είναι να αποδιώξουμε τις αυτόματες, υπερβολικές, υποσυνείδητες αντιδράσεις μας στα ερεθίσματα.
Παρατηρείς ότι το stress έχει αλλάξει τον τρόπο που ζεις τη ζωή σου; Έχεις κάποιο/α από τα παραπάνω συμπτώματα χωρίς να υπάρχει κάποιο ιατρικό πρόβλημα που τα προκαλεί; Και κυρίως πώς θα ήθελες να αισθάνεσαι που είναι εντελώς διαφορετικό από αυτό;
Ξεκίνα να σκέφτεσαι τα παραπάνω και θα παρατηρήσεις πόσο πολύ μπορεί να επηρεάζει το άγχος και το στρες τη ζωή σου. Η παρατήρηση από μόνη της θα σε βοηθήσει να αλλάζεις. Κάνε αυτές τις μικρές, απλές ασκήσεις που θα σε βοηθήσουν και θα αρχίσουν να αλλάζουν τον τρόπο που διαχειρίζεσαι το άγχος και απευθύνσου σε κάποιον ειδικό για βοήθεια.
